[Miniature Gaming] Lịch sử Games Workshop - Cha đẻ của tựa game Warhammer huyền thoại

Games-Workshop được thành lập năm 1975 bởi Steve Jackson, John Peake và Ian Livingstone. Một năm, sau khi D&D ra mắt tại Mỹ. Khởi đầu công việc của họ là gia công bàn chơi gỗ cho các loại board game mà chủ yếu là cờ vua. Cùng năm, ba người bắt đầu trao đổi thư từ với Gygax - cha đẻ của D&D dưới danh nghĩa Cú và Chồn (Owl and Weasel) kết quả là họ nhận được một bản chơi thử D&D của Gygax. Ian và Steve rất hứng thú với D&D và họ đã đặt mua thêm 6 bản nữa. Tuy nhiên Peake thì lại không đủ kiên nhẫn với trò này ông đã rời công ty. Ngay sau khi Peake rời đi D&D thành công vang dội ở Mỹ và nhanh chóng sau đó là ở Anh. Cú và Chồn cũng vậy. Người hâm mộ nước Anh ùn ùn kéo đến đến khu căn hộ nơi họ sống và điều này tất yếu dẫn đến việc họ bị chủ nhà đá đít.

Để tiếp tục công việc Ian và Steve phải thuê một cửa hàng nhỏ, ngủ trong xe van ở bãi đỗ và tắm nhờ phòng tập gym gần đó và nhờ đó tiếp tục phát triển và truyền bá D&D ở xứ Anh. (Cũng trong thời điểm này Gygax đã bán nhà của mình ở Mỹ để có tiền sản xuất D&D và đồng thời ông phát hiện đối tác của mình chỉ là mấy thằng nhóc mọt sách ở xứ Anh. Nhưng không sao D&D đã thành công rực rỡ).

Năm 1977 sau khi dừng làm việc dưới danh nghĩa hộp thư Cú và Chồn, White Dwaft được phát hành với khởi đầu là một tạp chí đen trắng và trang bìa in trên giấy bìa văn phòng phẩm. Livingstone viết tất cả những gì ông muốn vào tạp chí từ phim ảnh cho đến truyện ngắn và các thông tin không liên quan như máy tính và phần mềm. Cuối cùng phần trả lời thư của độc giả đã biến tạp chí trở thành nguồn tham khảo chính thống cho các game thủ tabletop xứ Anh. Thậm chí Livingstone còn cho xuất bản cả những bức thư chỉ trích và bắt lỗi mình.

Năm 1978 dưới bàn tay thiết kế của Bryan Ansell, từ Asgard Miniatures. Reaper có thể coi là wargame đầu tiên mà GW phát hành từ trước khi cửa hàng chính thức của họ ra mắt. Các phần cốt lõi của Warhammer sau này có thể tìm thấy trong luật của Reaper. Năm 1978 tại Số 1 đường Daling, Hammersmith London. Cửa hàng chính thức đầu tiên của Games-Workshop mở cửa. Tại đây họ bán và tổ chức các buổi hosting game lớn định kì với quy mô như hội thảo và cùng chơi game sau này được biết đến là Games Day. Cũng từ đây chuỗi cửa hàng của đế chế mô hình lớn nhất Anh Quốc hình thành và lan rộng.

Vào năm 1979 Citadel Miniatures được thành lập. Games Workshop bắt đầu bán ra các game do chính họ thiết kế và sản xuất như Valley of four winds, Battle Cars, Dr Who, Fighting Fantasy... nhưng không gì có thể so sánh với thành công của họ khi phân phối D&D trước đây. Cùng thời điểm đó các hãng nhập khẩu và phân phối khác ở Anh Quốc cũng như Châu Âu đánh hơi được sức hút của thị trường và bắt đầu cạnh tranh khốc liệt.

Trong khi đó lúc này GW vẫn chỉ là một công ty nhỏ nơi một nhân viên phải kiêm nhiệm đủ thứ việc, sẽ chẳng ngạc nhiên khi bạn thấy một nhà văn làm nhiệm vụ ship hàng hoặc một họa sĩ thiết kế đang nhập kho. Asell trở thành quản lý chính của Citadel và ông hướng đến một tầm nhìn mới vượt ra khỏi boardgame truyền thống. Một thị trường mới hình thành và tiềm năng hơn. Wargame.

Năm 1983, Warhammer ra đời. Được viết bởi Richard Halliwell và Rick Priestley. Dựa vào các tác phẩm nổi tiếng và thành công thời bấy giờ như Conan the Barbarian hay The Lord of The Ring thế giới của Warhammer dần hình thành. Mỗi một nhân vật trong game đều có model, mỗi model đều có luật riêng của mình và như vậy thuận tiện hơn cho việc bán nhiều model cho một game. Sử dụng Xúc Xắc 6 mặt để thuận tiện trong việc phổ biến game là một tư duy cực kì tân tiến ngược với các game Fantasy nhập vai truyền thống với hàng lô xúc xắc với số mặt khác nhau cho từng trường hợp. Ba cuốn luật đầu tiên cho phiên bản thử nghiệm game mechanic là Tabletop Battle, Magic và Characters được hoàn tất với cơ man lỗi chính tả, mâu thuẫn trong luật chơi, nhầm lẫn từ ngữ và chẳng có phần hỏi đáp nào để giải đáp cả nhưng chúng mau chóng trở thành tiêu chuẩn cho những gì mà GW đang hướng tới. Khác biệt lớn nhất giữa phiên bản này với ngày nay là game vẫn cần thêm 1 người chơi đóng vai trò Game Master cho trận chiến.

Năm 1984 cuốn luật thứ 4 ra đời Forces of Fantasy mô tả mối quan hệ của thế giới, các phe phái chủng tộc. Dần dần định nghĩa lại một game chiến thuật mang tính chiến dịch thành một game chiến thuật mang tính chiến tranh. Cuốn sách cuối cùng Book Of Battalions bao gồm các cách build quân được ví dụ và đề đạt từ chính cách nhân viên Citadel đã chốt lại một gameplay vô cùng quan trọng và khác biệt của Warhammer so với tất cả thị trường tabletop game lúc bấy giờ và còn quan trọng hơn nữa. Nó sẽ khiến người chơi phải mua nhiều Miniatures hơn nữa.

Đến đây nếu bạn nào vẫn còn nghĩ Warhammer chỉ là bản sao của WarCraft hãy nghĩ lại.

Ra đời vào năm 1983 cải tiến liên tục trong vòng những năm sau đó để trở thành một game chiến thuật sa bàn đánh theo lượt. Hơn thế nữa Tolkien cũng không hề miêu tả trong cuốn sách của mình về màu da xanh lá kì cục của tộc Orc rất có thể một tay họa sĩ nào đó ở Citadel đã tô nó lên trong lúc phê cần đó thôi. Bryan Ansell người đã định hình Tabletop Battle cũng như vạch ra đường đi lâu dài cho Games-Workshop.

Với những thành công của Warhammer năm 1984 Ansell sáp nhập Games-Workshop vào Citadel nhưng lại giữ nguyên thương hiệu này vì hiện thời lúc đó có 7 cửa hàng đang hoạt động cộng với việc thay đổi quá nhiều thủ tục. Đó là lý do mà thương hiệu Games-Workshop không bị xóa sổ hơn nữa dẫu sao với giới hâm mộ lúc bấy giờ Games-Workshop vẫn là một sự tin tưởng hơn hẳn so với công ty sản xuất mô hình Citadel vốn luôn ở hậu trường. Ansell cũng chính là người chuyển trụ sở chính của công ty về Nottingham và mở rộng sản xuất tại Mỹ.

Năm 1986 Games Workshop thai nghén biểu tượng vĩ đại nhất họ đã từng tạo ra cho một tựa game sẽ làm mưa làm gió thị trường những năm sau đó. SPACE MARINE

Năm 1987 Warhammer 40k Rogue Trader ra mắt. Game được thiết kế bởi Rick Priestley tới nay đã trải qua 8 phiên bản với những cải tiến cho từng phiên bản, sửa chữa luật lệ, tăng cường model, chủng tộc cũng như gameplay. Warhammer 40k với một thế giới mở rộng vô cùng rộng lớn, đa chủng loài được cho là dựa trên rất nhiều biểu tượng văn học đại chúng và phi đại chúng thời điểm bấy giờ. Với lối tư duy sáng tạo đột phá Warhammer 40k phá vỡ các khái niệm thuần túy, đưa các chủng tộc trong thế giới Fantasy vào vũ trụ. Những Elf và Ork trở thành Eldar và Ork vẫn giữ trong mình những nét đặc trưng của Folklore mà lại hài hòa trong thế giới viễn tưởng Grimdark vô cùng mỹ lệ và cũng vô cùng tàn khốc. Đến đây bạn nào còn đang nghĩ Warhammer 40k là một game nhái theo StarCraft cũng xin nghĩ lại luôn.

ĐỌC THÊM:

Hướng dẫn cách chơi Warhammer 40,000 cho người mới

Hướng dẫn cách chơi Warhammer Age of Sigmar cho người mới

Warhammer 40k ra đời năm 87 mãi tận 11 năm sau năm 1998 Starcraft mới ra đời. Có nhiều thông tin "thâm cung bí sử" về câu chuyện này đại khái là Blizzard đã từng ngỏ lời mua bản quyền Warhammer để làm video game nhưng Game Workshop không đồng ý. Vì vậy Blizzard đã tự thiết kế không chỉ 1 mà là 2 game tương tự ( 2 game thành công nhất sự nghiệp của họ Warcraft năm 1995 và Starcraft 1998) . Chữ"Craft" trong tên game được đặt với ý châm biếm GW vì đã không bán nên họ phải "tự làm".

Nhiều ý kiến cho rằng di sản lớn nhất của Warhammer chính là thứ này. Pauldrons - Giáp cầu vai. Khi concept cho 40k giáp cầu vai của Space Marine được phóng đại lên che vai và che mặt với công năng như 2 chiếc khiên cầu gắn vào hai bên vai vậy. Kết cấu hình cầu giúp giáp có thể nảy lại các đường đạn bắn tới giúp bảo vệ chủ thể mặc giáp tốt hơn. Quả tự thiết kế này ảnh hưởng rất nhiều đến hậu thế. Bạn thử đếm xem có bao nhiêu game sau này được tạo hình với bộ giáp cầu vai to tướng và nặng nề. Không biết công năng chắn đạn của giáp đến đâu nhưng với việc đeo 2 bên vai nặng như vậy thì những hãng sản xuất thuốc dán như Salonpas sẽ rất thích điều này.

Những năm từ 1988 cho đến đầu thập niên 90 của thế kỷ trước GameWorkshop được ví như Apple của ngành công nghiệp sản xuất mô hình. Bất chấp sự cạnh tranh từ các công ty khác liên tục chào mời nhân sự gốc, cũng như sự ra đi của các gạo cội để thành lập những hãng mới GW dưới sự điên rồ của Ansell vẫn phăm phăm tiến tới và dần dần đánh bại tất cả đối thủ bởi chiều sâu của thế giới Warhammer khiến cho bất cứ hãng nào thành lập sau cũng không khỏi mang tiếng "bị ảnh hưởng". Không hề bị cản trở Games Workshop bắt đầu những chiến dịch chiếm lĩnh thị trường bằng quảng cáo truyền hình và rồi rất mau chóng họ tự định vị cho mình thành chính thống của ngành công nghiệp. Các mô hình của GW ngày càng bớt kì cục nặng tính tượng trưng và chuyển mình dần thành các tác phẩm nghệ thuật thu nhỏ thiên về hướng tạo hình. Điều này giúp họ thống trị thị trường Anh và bắt đầu mở rộng sang Pháp và thậm chí là Úc.

Sự nổi lên của Games Workshop cộng với sự điên rồ của Ansell dẫn đến khá nhiều những ý tưởng từ nghiêm túc như mở ra thương hiệu áo thun ăn theo Warhammer cho đến việc ra đĩa đơn cho các band nhạc rock địa phương. Đỉnh điểm của những năm thịnh trị này là chuỗi boardgame Talisman và dòng Epic với những mô hình 6mm thần thánh. Hãy tưởng tượng các Battle Vehicle của bạn với chiều cao 6mm. Đừng bao giờ nghĩ tới việc sơn. Cũng trong thời gian này một công ty phần mềm nhỏ ở Mỹ tên là Silicon & Synapse ngỏ lời muốn chuyển thể thế giới Warhammer thành video game và sau đó... à mà làm gì có sau đó.

Năm 1991 Ansell rời công ty và bán lại cổ phần của mình cho Kirby. Và Tom Kirby một nhà kinh doanh đã làm một cuộc đại cách mạng với Warhammer. Trong vòng nhiều năm sau đó công và tội của ông vẫn còn khiến người ta tranh cãi... phần nhiều là tội.

Tom Kirby đã sửa đổi Warhammer bản 4 đưa vào thuật ngữ Hero Hammer, thay đổi toàn bộ hệ thống phép thuật và cụ thể hóa nó bằng thẻ phép chưa hết ông định hình lại gameplay bằng việc cụ thể hóa mối quan hệ chủng tộc khiến người chơi giờ đây không thể build một đạo quân hỗn độn được mà phải tra cứu theo Liên minh và Chủng tộc (giống như hiện nay).

Nhiều người đến nay vẫn coi Kirby như tội đồ, là kẻ luôn nỗ lực cố gắng để biến Warhammer thành một game không thể chơi được. Thậm chí Forbes đã từng đặt biệt danh cho ông là "F*cking Tosser" nhưng bây giờ khi một lọ màu chỉ có vỏn vẹn 12ml nhiều người hẳn sẽ nghĩ về thời kỳ đầu Kirby như thời hoàng kim khi mỗi lọ màu là 20ml. Thực sự với nguồn gốc không liên quan nhiều đến các ban nhạc địa phương Tom Kirby cũng đã đem lại nhiều cải cách về phương thức chăm sóc khách hàng của Games Workshop tuy nhiên việc thay đổi quá nhiều trong thời gian quá ngắn khiến cộng đồng nhớ về ông chủ yếu là tội lỗi. Kirby tại nhiệm tới tận 2015 và với nhiều chính sách không được lòng ai của mình ông khiến GW đứng trên bờ vực phá sản hơn bao giờ hết.

Năm 1997 GW chuyển trụ sở về Nottingham. Warhammer World được mở cửa và được coi như Disneyland của những người hâm mộ Wargame . Ở đây có vô số các sa bàn hoàn hảo phục dựng các trận chiến trong lore cùng với lượng hiện vật trưng bày về toàn bộ thế giới khiến nó nghiễm nhiên được coi là thánh địa của Warhammer. Đấy là chưa kể đến chiếc Rhino tỉ lệ 1:1 đậu ngay cổng vào.

Cũng trong năm 1997, Black Library được thành lập với mục đích tuyển chọn và xuất bản các tác phẩm ăn theo thế giới Warhammer từ những nhà văn chuyên nghiệp cũng như nghiệp dư trên toàn cõi. Nhân tiện thì GorkaMorka cũng ra đời vào năm đó.

GorkaMorka, 1997. Một trong những Specialist game thành công nhất của Games Workshop chắc cũng chỉ xếp sau Blood Bowl. Specialist Games là những game độc lập không nằm trong mạch game chính của các wargame như Warhammer 40k, Warhammer Age of Sigmar, Warhammer Fantasy hay Lord of The Ring Strategy Battle. Các game này chơi độc lập và có những phụ bản riêng có thể collect và chơi chung với nhau với luật riêng của game. Hiện nay các game độc lập nằm trong thế giới lớn hơn thường cho phép sử dụng model vào game lớn hơn ( nhưng đa phần chẳng có tác dụng gì).

Trở lại với GorkaMorka của Priestly năm đó. Nó được coi là một sáng tạo lớn mang tính đột phá với một cốt truyện tập trung vào các đám OrK bị lạc trên một hành tinh bỏ hoang tìm cách tàn sát nhau để sống sót. Được ví như Mad Max kết duyên cùng 40k GorkaMorka với lối chơi đơn giản cùng sự điên rồ của loài Ork đem lại luồng sinh khí cho Games-Workshop và ngay lập tức thành công vang dội ở Anh và Mỹ nơi cộng đồng vốn dĩ đã yêu mến và hiểu biết về văn hóa của chủng da xanh này. Những tưởng đó là một cú hitch thì ngay sau đó "người mà ai cũng biết là ai" phá tanh bành. Nhận thấy sự thành công của GorkaMorka Tom Kirby liền lập tức tăng số lượng bản game bán ra đồng thời trên cả ba thị trường Anh ngữ, Pháp ngữ và Tây Ban Nha.

Vào thời điểm này GW mới đang chân ướt chân ráo ở cả hai thị trường trên mà thực ra kể từ cuộc chiến trăm năm thì khiếu hài hước của người Anh với người Pháp cũng chưa bao giờ có tiếng nói chung. Nhất là khi nó là tiếng Ork.

Thất bại thảm hại ở hai thị trường Pháp và Tây Ban Nha cùng với tình trạng khan hiếm hàng tại thị trường truyền thống khiến GW quay như gà mắc tóc, khi giải quyết xong vấn đề thì game cũng giảm nhiệt và đẩy GW vào "danh sách nợ xấu" của ngân hàng.

Từ đây quyết định tội ác nhất trong lịch sử của Tom Kirby được đưa ra: "Only sure things, minimize risk" - Chỉ làm những gì chắc chắn, giảm thiểu mạo hiểm. Và thế là từ đó trở đi mọi ý tưởng lạ đều bị giết bỏ, chuỗi Specialist game bị giết trong trứng nước. Còn tệ hơn thế Tom làm mainstream hóa các dòng game với việc Imperium mặc định trở thành chính nghĩa Chaos trở thành tà ác, các thứ còn lại chỉ là râu ria không đáng kể, Luôn chỉ là các update lớn của hai thế lực chủ đạo này và các update nhỏ lẻ tẻ của các chủng tộc còn lại. Với một nhà kinh doanh thì việc tinh gọn để điều hướng người dùng không phải là quyết định sai lầm nhưng giá như Tom có dính dáng đến các band nhạc rock địa phương nhiều hơn thì mọi chuyện có thể đã khác.

Cho đến nay dưới triều đại mới mọi chuyện đang thay đổi dần Speed Freek một chút gì đó của GorkaMorka ngày xưa được ra mắt trở lại gần đây cùng hàng tá model mới update cho Ork. Underworld Shadespire cho Age of Sigmar... Các Battletome được tinh gọn và cân bằng, các chủng tộc được làm mới nhắm tới xu hướng cân bằng bất đối xứng của esport. Chúng ta đều mong đợi vào một kỉ nguyên khác khi những giải đấu Warhammer được tường thuật trực tiếp như Dota. Nhưng hãy từ từ. Giờ chúng ta còn phải theo dõi Tom Kirby làm thế nào giữ cho GW không sụp đổ.

Năm 2001 Phần đầu tiên của bộ ba Chúa tể của những chiếc nhẫn, kể về việc ông Sauron bị mất chiếc nhẫn và hành trình của các bạn trẻ đi trả nhẫn cho ông do đạo diễn Peter Jackson thực hiện thành công rực rỡ. Nhưng trước đó bất cứ hãng làm phim nào cũng nghi ngờ về việc chuyển thể Chúa tể của những chiếc nhẫn thành phim ngoại trừ Newline Cinema.

Tom Kirby cũng vậy có thể dưới vai trò của một nhà làm game thì ông chẳng được tích sự gì lắm nhưng ở khía cạnh của một nhà kinh doanh thì đầu óc ông khá nhạy bén. Ngay lập tức dòng sản phẩm ăn theo phim kèm bản quyền hình ảnh của New Line Cinema được GW tung ra. Nếu bạn nào đã có dịp theo dõi loạt phim tài liệu The toys who made us của Netflix sẽ biết. Nếu ta mua bản quyền hình ảnh trước khi phim thành công và sau khi phim thành công nó khác biệt như thế nào. Nhất là để làm đồ chơi. Tuy nhiên ý kiến đề nghị thực hiện dòng sản phẩm The Lord of the rings vốn lại xuất phát từ một nhà làm game. Priestly cha đẻ của... một đống thứ nhiều không kể hết. Kirby chỉ có công là đã không lắc đầu mà thôi.

Trong quá trình sản xuất thương hiệu The Lord Of The Ring yêu cầu Games Workshop phải sản xuất ở tỉ lệ 25mm để tránh việc GW để người chơi lập lờ đánh lận con đen proxy model và scenery sang Warhammer. Dẫu sao quyết định vô cùng đúng đắn này gỡ gạc được rất nhiều cho Tom. Vì bạn biết đấy cả 3 phần The Lord of The Rings đều vô cùng thành công. Cả mô hình của chúng cũng vậy. Bạn biết không? Nếu bạn đã từng nhìn cái màn hình game kia ở giao diện 1024x768 thì tức là... bạn đã già. Ít nhất là cũng ngang với tôi.

Năm 2004 đánh dấu một bước chuyển mình đáng kể GW nói "Yes" với video game. và Relic là kẻ được ủy quyền chuyển thể thương hiệu danh tiếng của họ lên PC.

Ngay sau khi ra đời Dawn of War tuy cùng cách chơi điều khiển squad lạ lẫm nhưng lại ngay lập tức chiếm cảm tình của người chơi sau gần một thập kỉ thống trị bởi cách điều khiển micro của Starcraft và AoE. Các báo chí hết lời khen ngợi và đánh giá cao những gì mà Relic đã thực hiện thậm chí còn sẵn sàng bỏ qua các thiếu sót ( Biết sao không? họ đã đợi nó ra đời cả chục năm rồi). Đóng năm tài khóa 2004 Dawn of War đứng thứ 2 trong top 10 game bán chạy nhất trên PC. Tính đến năm 2009 tổng số lượng bán ra của DoW và phụ bản là 4 triệu bản. Trong đó là còn chưa tính mấy bản mình mua ở Bách Khoa hồi đó. Trong vòng 10 năm kể từ thời điểm này Tom tiếp tục duy gì chính sách không liều lĩnh không sai lầm của mình và nếu liều ông ta sẽ để người khác liều. Đó là một câu chuyện buồn xin sẽ kể sau.

Đây là những gì chúng ta thấy nếu nhìn vào Timeline mà Games Workshop công khai trên trang chủ của mình. Theo báo cáo tài chính của GW hàng năm thì tăng trưởng của hãng từ 2008 trở đi đảo chiều và có dấu hiệu đi lên với trung bình 100 triệu bảng /năm những năm 2006-2007 thì giai đoạn 2007 - 2012 trung bình là 125 triệu bảng. Liệu Bane Blade có phải là nguyên nhân thúc đẩy sự tăng trưởng đó hay không? Chắc chắn không, dù cái thứ megatank đó hiện vẫn đang là mơ ước của nhiều người nhưng sự thực trong những năm trống mà GW không thêm vào lịch sử của mình đã có một điều thần kỳ xảy ra. Tiếc là nó đã không trở thành kì tích. Cái tên tôi muốn nói ở đây là: Warhammer Online: Age of Reckoning.

Tháng 9 năm 2008 Warhammer online được chính thức phát hành ở đồng thời 5 thị trường Bắc Mỹ, Nam Mỹ,Châu Âu, Châu Á, và Châu Úc. Ngay từ trailer đầu tiên WAR (Warhammer online : Age of Reckoning) được giới chuyên môn mệnh danh là WOW killer. WOW (World of Warcraft) lúc bấy giờ là một đỉnh cao của mọi MMORPG với 11 triệu tài khoản đăng ký và khoảng 10.5 triệu tài khoản Subscribe. Nói thêm về Subcribe: Đầu những năm 2000 khải niệm pay to play còn đang rất phổ biến chứ không phải free to play hiện giờ. Thường một game online sẽ cho bạn chơi miễn phí đến một lv nhất định sau đó muốn chơi tiếp bạn phải trả phí hàng tháng ( giống như phí thuê bao). Mức subscribe cơ bản là 14.99$/ tháng. Như vậy WOW lúc đó là mặt trời giữa trưa, hầu như thị phần MMORPG toàn cầu rơi vào tay Blizzard. Ai cũng mong chờ một WOW Killer xuất hiện.

Và WAR xuất hiện. WAR ra đời dưới sự chiếu mệnh của muôn vàn sao tốt. Tất cả các tạp chí danh tiếng thời bấy giờ đều chấm cho nó từ 8,5 - 8,8/10. Cùng với một danh sách giải thưởng dài dằng dặc ai cũng mong chờ WAR đánh bại WOW. Và trong suốt cả quá trình phát triển của mình lần đầu tiên tỉ lệ người đăng ký và subscribe của WOW chững lại. Về WAR ngay trong ngày ra mắt 1,2 triệu bản được bán ra. 800 ngàn tài khoản đăng ký, 750 ngàn tài khoản lập tức hoạt động. Chẳng còn nghi ngờ gì đây là một WOW Killer trong truyền thuyết. Sự bài bản và danh tiếng của WAR vô tình đánh thức sự phục hưng của Warhammer và đảo chiều doanh số của GW. Thuật ngữ lá rụng về cội, game thủ tìm về hướng gốc gác của vấn đề, kể cả những người chơi mới tinh chỉ biết qua quảng cáo cũng hiểu ra. "Ồ cái game chết tiệt này ra đời cách đây 25 năm." Đó là lý do mà lợi nhuận bết bát của GW có dấu hiệu đảo chiều chứ không phải Baneblade. Ấy vậy mà. Nếu ngày nay chúng ta truy cập vào trang chủ của WAR bạn sẽ thấy ngay:

"After five wonderful years, the WAR came to an end on December 18th, 2013.

Thank you to all of the players and fans for your loyalty, your dedication, and most of all your WAAAAGHS!"

Kèm theo một bức thư xin lỗi dài dằng dặc cùng với cách hoàn tiền cho những tài khoản đã subscribe. Vậy tại sao. Một trang sử hào hùng như vậy bị loại khỏi quãng thời gian vàng với chiều hướng phục hưng của GW 2008 -2012? Có muôn vàn lý do trong đó điểm mạnh nhất của WAR vô tình trở thành điểm yếu không thể kiểm soát. Sáng tạo. Hơn thế nữa đây là game đầu tiên trong chuỗi lời nguyền EA.

Tuy nhiên tôi sẽ viết một bài phân tích kỹ hơn về WAR sau.